Te wodne hydrofity (rośliny wodne lub wodnopączkowe) należą do rodziny grzybieniowatych (Nymphaeaceae) i do swego prawidłowego rozwoju wymaga określonego i najczęściej stałego poziomu wody. Ich kwiaty rozwijają się zawsze ponad lustrem wody i są jednymi z najpiękniejszych. Charakterystyczną cechą morfologiczną grzybieni są także ich duże, skórzaste, owalne liście rozpościerające się na powierzchni wody.
Lilie wodne to bezsprzecznie królowe oczek wodnych. Ze względu na wysokie walory dekoracyjne w każdym zbiorniku powinna rosnąć przynajmniej jedna lilia, odpowiedniej, rzecz jasna, odmiany. A tych jest całe mnóstwo i do niemal każdej wielkości oczka można dobrać odpowiednią – od miniaturowej do ekspansywnie się rozrastającej, od wolno do szybko rosnącej, od preferującej wodę płytką do głębokiej, od lubiącej silne nasłonecznienie do radzącej sobie w zacienieniu itp.
Kwiaty lilii pojawiają się z początkiem lata, gdy woda osiąga temperaturę powyżej 16°C. Codziennie otwierają się rankiem i zamykają późnym popołudniem. W zależności od odmiany i warunków pogodowych pojedynczy kwiat „żyje” 3-5 dni. U niektórych odmian można zaobserwować charakterystyczną zmianę barwy kwiatów – początkowo są jaśniejsze i dopiero w kolejnych dniach nabierają wyrazistego koloru („Sioux”, „Aurora”, „Attraction”, ”Barbara Dobbins”). Czasami kwiaty wyrastają ponad lustro wody („Colorado”, „Red Spider”, „Sunny Pink”, „Arc-en-Ciel”) lub mają nietypową budowę – płatki są wąskie i długie („Red Spider”), zagięte do wewnątrz („Rose Arrey”), tworzące nie do końca otwartą koronę tzw. „filiżankę” („James Brydon”), ułożone w gwiazdę („Arc-en-Ciel”), przypominające chryzantemy („Gloire du Temple sur Lot”), w kształcie tulipana („Froebeli”), szeroko rozłożone („Mayla”), półpełne („Albida”, „Perry’s Baby Red”), pełne („Gonnere”, „Madame Wilfon Gonnere”, „Sunny Pink”, „Gloire du Temple sur Lot”), podwójne („Nigel”), a bywa, że pachnące („Mayla”, „Hollandia”, „Celebration”).
Grzybienie to nie tylko piękne kwiaty, ale również oryginalne liście. Wszystkie odmiany żółte i pomarańczowe (także zmieniające kolor kwiatów od żółci poprzez róż do czerwieni) mają liście charakterystycznie upstrzone brązowymi plamkami, cętkami lub marmurkowymi wzorkami („Aurora”, „Sioux”, „Chromatella”, „Sulphurea”). Z kolei u odmiany „James Brydon” młode czerwone liście stają się podczas wegetacji stopniowo coraz bardziej zielone, aż do niemal całkowitego zaniknięcia czerwono-brązowych wzorów. Młode liście mogą początkowo być nakrapiane bordowymi kropeczkami, które po jakimś czasie także zielenieją („Red Spider”, „Sunny Pink”) lub mieć niemal czarną barwę („Almost Black”).
Generalnie grzybienie wymagają stanowisk silnie nasłonecznionych, a przez to ciepłych, oraz żyznego, obfitującego w składniki pokarmowe podłoża [ziemia ogrodowa z dodatkiem frakcji piasku i gliny (10-15%), przesianego kompostu (5%), a nawet niewielkiej ilości obornika bydlęcego lub końskiego (jednak trzeba bardzo uważać, aby go nie przedawkować, gdyż grozi to pogorszenia się jakości wody – rozwojem pierwotniaków, glonów i spadkiem rozpuszczonego w wodzie tlenu)]. Niektóre jednak odmiany całkiem dobrze rosną w lekkim półcieniu („Joey Tomocik”, „Sioux”, „Sulphurea”).
Kwiaty i liście lilii są wrażliwe na zraszanie wodą, szczególnie podczas upalnej, słonecznej pogody. Należy je zatem sadzić z dala od elementów powodujących jej rozprysk, tj. kaskady lub fontanny. Duże szkody potrafi też wyrządzić letnie gradobicie.
Lilie sadzimy w specjalnych pojemnikach/koszach, których wielkość dobieramy w zależności od posiadanej odmiany. Koniecznie powinny być one ażurowe, aby zapewniony był swobodny dostęp wody z tlenem do korzeni. Zapobiega to ich gniciu i sprawia, że dobrze się rozrastają, wydostając się z czasem na zewnątrz kosza. Pojemniki wykładamy jutą lub specjalną geowłókniną. Grzybienie najkorzystniej jest kupować i sadzić, a także przeprowadzać podział kłączy wczesną wiosną, zanim ruszy wegetacja, aby dobrze się ukorzeniły. Posadzone później, np. z rozwiniętymi liśćmi lub pąkami (lub co gorsza kwitnące), odchorowują zmianę stanowiska i dopiero po pewnym czasie (bywa że dopiero w następnym sezonie) zaczynają normalnie rosnąć i kwitnąć.
Większość odmian lilii wodnych sadzimy na głębokości 50-80 cm. Zasadą jest, że odmiany o najintensywniejszym wzroście („Attraction”, „Albida”) sadzimy najgłębiej (80-100 cm), odmiany średnie („Colossea”, „Escarboucle”, „Colorado”, „Sioux”) na 60-80 cm, małe („Albatros”, „James Brydon”, ,,Rene Gerard”, „Minor”, „Firecrest”) na 40-60 cm oraz miniaturowe („Pygmaea Alba”, „Aurora”, „Walter Pagels”,„Pygmea Helvola”) na 20-40 cm. Podane wyżej głębokości należy traktować jako docelowe dla dojrzałych, wyrośniętych roślin. Młode grzybienie sadzi się bowiem płycej i stopniowo, a wraz ze wzrostem rośliny przestawia pojemnik na coraz większą głębokość.
Minimalna powierzchnia lustra wody przeznaczona dla jednej rośliny wynosi od około 1000 cm2 dla odmian najmniejszych do nawet 3-4 m2 dla największych, które jednocześnie sadzimy najgłębiej. W dużych naturalistycznych stawikach grzybienie można sadzić bez pojemników, a jedynie obciążyć je kamieniem lub umieścić dodatkowo w siatkowym worku (np. po warzywach).
Więcej o uprawie roślin w oczkach wodnych można przeczytać w książce autora pt. „Rośliny w oczkach wodnych – poradnik praktyczny”,
http://www.multihobby.net/?page_id=19
