Ryba ta należy do rodziny kiryskowatych (Callichthyidae) i dorasta w akwarium do nawet ponad 15 cm. W naturze zamieszkuje rozległe obszary północnej części Ameryki Południowej – dorzecza rzek: Amazonka, Orinoko i Paragwaj, a także przybrzeżne rzeki Gujany, Surinamu i Gujany Francuskiej oraz północnej Brazylii. Gatunek o dużej zmienności pod względem ubarwienia, a nawet kształtu w zależności od miejsca występowania.

 

Dymorfizm płciowy jest widoczny u dorosłych ryb. U samców pierwszy promień płetwy piersiowej jest wyraźnie zgrubiały i pokryty drobniutkimi ząbkami, o ciemno rdzawej lub pomarańczowej barwie. U samic jest on znacznie słabiej rozwinięty i zwykle ciemno zabarwiony. Mleczaki są ponadto nieco smuklejsze (ikrzyce mają bardziej zaokrąglone partie brzuszne), a ich ogólna budowa jest mocniejsza.

 

W akwarium kiryśniki szczególnie lubią miejsca ocienione i różnorodne kryjówki w postaci np. rurek z PCW, glinianych lub ceramicznych, korzeni i kamiennych grot. Są to ryby towarzyskie, spokojne i pozbawione agresji wobec współmieszkańców, a ponadto wdzięczne do obserwacji, dekoracyjne, ruchliwe, odporne na choroby, łatwe w pielęgnacji i długowieczne (dożywają kilkunastu lat).

 

Doskonale nadają się do zbiorników zespołowych. Jednak ze względu na szybki wzrost i znaczne rozmiary ciała rybom tym należy zapewnić duży zbiornik (dla dorosłej pary, co najmniej 140 l). Często nieświadomi akwaryści umieszczają je w zbyt małych akwariach. Po wyrośnięciu „sumy” niszczą rośliny podkopując je w podłożu, a przez ciągłe jego przekopywanie, przy niedostatecznej filtracji, doprowadzają do permanentnego zmętnienia wody.

 

Jako podłoża należy używać dobrze przemytego, grubego żwiru o zaokrąglonych krawędziach (aby nie kaleczył pyska). Rośliny najlepiej jest sadzić w zwartych kępach obłożonych kamieniami lub w doniczkach. Kiryśniki preferują roślinność twardolistną, zanurzoną, o szerokich liściach (żabienice, anubiasy, kryptokoryny), a także o liściach pływających po powierzchni wody (tropikalne lilie wodne – „lotosy”) lub wystających ponad nią (paludaryjne gatunki błotne).

 

W przypadku braku tych drugich i trzecich dobrze jest na powierzchni wody umieścić kilka egzemplarzy taksonów pływających (pistia, różdżyca, limnobium, hiacynt itp.), które tonowałyby zbyt jaskrawe oświetlenie zbiornika. Lekkie zacienienie znacząco bowiem polepsza dobrostan omawianych ryb.

 

 

 

Kiryśniki to ryby bardzo odporne i niezwykle plastyczne, potrafiące przystosować się zarówno do wody twardej, jak i miękkiej (optymalna: 9-12ºn), o temperaturze od 16 do 28ºC (optymalna: 23-24ºC) i odczynie tak kwaśnym, jak i zasadowym (optymalnie: pH 6,7-7,5). Bardzo ważna przy chowie tego gatunku jest dobra jakość wody – brak związków azotu.

 

Dlatego też nieodzowna w akwarium jest wydajna filtracja mechaniczna (zmętnienia wywołane przekopywaniem dna) oraz biologiczna (neutralizacja związków azotu), która zapewniałby dobrą jakość wody. Cotygodniowe podmiany niewielkiej jej partii (10-15%) na świeżą, ale odstaną powinna być połączone ze starannym czyszczeniem dna z wszelkich resztek organicznych. (niedojedzona karma, muł, odchody), które wpływają negatywnie na samopoczucie zwłaszcza młodych ryb.

 

Młode osobniki zaleca się utrzymywać w grupach, starsze można nawet pojedynczo. Ze względu na fakt, iż w naturze zamieszkują przede wszystkim wody mętne i zarośnięte, a przez to niezbyt bogate w tlen, ryby te wykształciły w toku ewolucji specyficzny sposób dodatkowego oddychania powietrzem atmosferycznym – co jakiś czas podpływają pod powierzchnię wody, aby go zaczerpnąć i połknąć. Następnie dzięki silnie unaczynionej błonie śluzowej jelita tlen przechodzi na drodze dyfuzji do krwiobiegu.

 

Żywienie kiryśników nie przedstawia problemu. Są to ryby wszystkożerne (z przewagą pokarmu pochodzenia zwierzęcego) i bardzo żarłoczne. Chętnie pobierają wszelkie karmy suche, w tym również pływające oraz mrożone Najlepiej jednak rosną i dojrzewają płciowo przy karmieniu żywym pokarmem (rureczniki, doniczkowce, ochotki, kawałkowane dżdżownice, duże rozwielitki, itp.).