W niniejszym wpisie postanowiłem przypomnieć co nieco o wymaganiach i pielęgnacji lilii wodnych w oczku wodnym oraz przedstawić dwie piękne odmiany grzybieni, które w sezonie roku 2020 zakwitły w moim głównym oczku – „Wanvisa” (wybrana lilią roku 2010 przez International Waterlily and Water Gardening Society) i „Perry Orange Sunset”. Wcześniej o liliach wodnych pisałem tu:

Odmiana „Wanvisa” zwana jest lilią dwukolorową (z kwiatami częściowo żółtymi, przy czym u poszczególnych kwiatów akcenty żółte komponują się inaczej), nazwana tak na cześć buddyjskiego święta, upamiętniającego narodziny, oświecenie i śmierć Buddy. Lilię tę odkrył w 2009 r. w Tajlandii dr Nopchai Chansilpa (co ciekawe, jej siewkę znaleziono w basenie z „Joey Tomocik”). Nie każdy jednak kwiat jest dwukolorowy i czasem trzeba długo czekać na ten upragniony i najbardziej osobliwy, z mniejszą lub większa domieszką żółtej barwy (przyjmuje się, że średnio co 25 jest dwukolorowy). Zwykle pojawia się on nagle po serii kwiatów jednokolorowych (pomarańczowo-łososiowo-różowe z drobnymi cętkami/przecinkami o kremowych barwach) lub, co ma miejsce bardzo rzadko, od razu (taka właśnie sytuacja miała miejsce u mnie w bieżącym sezonie – otrzymałem od kolegi spore kłącze z pąkami i liśćmi i już pierwszy kwiat okazał się być dwukolorowym 😊)

Liście „Wanvisy” są ciemne, brązowe do niemal czarnych (zwłaszcza młode) z widniejącymi na nich drobnymi, ciemnozielonymi plamkami. Z wiekiem liście zielenieją. Odmiana ta preferuje stanowisko nasłonecznione, ewentualnie lekko ocienione i głębokość sadzenia 40-80 cm. Rośnie szybko, kwitnie obficie (VI-IX), dobrze rozmnaża się z kłączy, jest mrozoodporna i nie sprawia większych problemów w uprawie. Jest to odmiana bardzo dekoracyjna.

Twórcą drugiej odmiany był Perry D. Slocum. Kwiaty są tu duże, wyniosłe nad wodę, o płatkach ułożonych gwiaździście, barwy łososiowej z pomarańczowym odcieniem i odrobiną różowości. Liście są okrągłe, brązowo-ciemnozielone (od spodu czerwone) z ciemnym nakrapianiem – tworzą doskonały kontrast względem kwiatów. Kwitnie obficie (VII-IX). Warunki uprawy są podobne jak u „Wanvisy”, ale może rosnąć głębiej – nawet do 120 cm.

Poniżej kwitnąca w moim oczku wodnym lilia odmiany „Perry Orange Sunset” – zdjęcia robione przy różnych natężeniach światła.

Nie wszystkie zmierzające na gody żaby trawne miały barwy godowe

Jak co roku w marcu, w moich oczkach wodnych żaby trawne rozpoczęły swe gody. Ten sezon był jednak inny, o wiele gorszy dla rozrodczości płazów – naliczyłem raptem tylko kilka godujących par (w ubiegłym roku było ich bez mała 50 osobników). Wszystko przez skrajnie zmienną, marcową pogodę. Gdy było słonecznie (nieliczne, pojedyncze dni), to gody ruszały pełną parą, a skrzek składany był obficie, choć  było go wyraźnie mniej niż rok temu.

Obficie złożony skrzek na płyciźnie oczka wodnego

Jednakże spadek temperatury powietrza do 1-3°C w dzień i przymrozki w nocy spowodowały, że płazy zaprzestawały rozrodu. Skrywając się w tym niekorzystnym okresie czasu na dnie zbiorników wodnych żaby czekały na polepszenie się warunków pogodowych. I tak parokrotnie przerywane i wznawiane gody całościowo wypadły niestety dużo gorzej niż rok temu.

Zmrożony wierzchem skrzek po nocnym przymrozku

Obawiałem się o skrzek, który został złożony na płyciźnie i wierzchołki jego galaretowatych brył wystawały poza lustro wody. Groziło to przemarznięciem zarodków. Niestety nie miałem wody na dolewkę do oczek … Sytuację ratował tylko działający całorocznie napowietrzacz. Dzięki niemu ruch wody spowodowany uderzającymi o jej powierzchnię pęcherzykami powietrza powodował lepsze nawilżenie skrzeku na płyciznach.

Godowy, niebieskawy spód głowy samca jest mniej lub bardziej widoczny

Poniżej przedstawiam Państwu kilka zdjęć z tego jakże urokliwego okresu powstawania nowego życia w moich oczkach wodnych. O żabach trawnych pisałem na blogu już wielokrotnie  – wystarczy wpisać nazwę gatunku w okienko wyszukiwarki u góry po prawej, a pokaże się co najmniej kilka wpisów. Zapraszam serdecznie do ich lektury.

Para w ampleksusie

Spotkanie na „wyspie” żab trawnych i jednej zielonej – najprawdopodobniej jeziorkowej

Zew rozrodu jest tak silny, że nieważny jest nawet gatunek żaby, a jedynie nieodparta chęć ampleksusu

Para w oparach rozbryzgujących się bąbelków powietrza z napowietrzacza tłoczącego powietrze do wody w oczku

Częściowo przetrwała po ziemie rzęsa drobna jest dobrym kamuflażem dla godujących żab trawnych

Para w ampleksusie poza wodą

Zbudzona z zimowego odrętwienia żaba zielona, najprawdopodobniej jeziorkowa

Dorosły samiec żaby trawnej podczas odpoczynku na doniczce z przęstką pospolitą

Oczko wodne dla ryb na działce autora (żyją w nim karasie ozdobne, kiełbie, słonecznice oraz czebaczki amurskie oraz pojedyncze okazy wzdręgi ksantorycznej i lina)

Ten przedświąteczny post postanowiłem poświęcić swoim oczkom wodnym. Zamieszczone ich zdjęcia dotyczą lat 2010-2016. Swoje pierwsze „oczko” zbudowałem jako dziesięcioletni chłopak, czyli ponad 38 lat temu, na działce, gdzie rodzice budowali nasz rodzinny dom. Było to małe wgłębienie w ziemi o wymiarach nie większych niż 30×20×20 cm. Wyłożyłem je zaprawą podebraną murarzom wprost z betoniarki. Pamiętam, że początkowo miałem tu wiele niepowodzeń.

Płazarium dla traszek zwyczajnych i żab zielonych oraz trawnych. W tle widoczny mały gołębnik na palu

Jednak po stwardnieniu całej konstrukcji i kolejnym zalaniu jej wodą, wrzuciłem spory pęk  moczarki kanadyjskiej i wpuściłem kilka złapanych na podrywkę różanek (w pobliskich gliniankach w okolicach Brwinowa występowały wówczas bardzo licznie i nie były objęte ochroną prawną ścisłą, jak ma to miejsce obecnie). Oczywiście opisane tu warunki życia ryb były iście spartańskie, mimo to żyły kilka tygodni, aż pewnego dnia zainteresowały się nimi bezpańskie koty 🙁

Najmniejsze, miniaturowe oczko wodne – tu do uprawy miniaturowych lilii wodnych

Na swojej działce mam dziś trzy nieduże oczka wodne – jedno tradycyjne – dla ryb, drugie, tzw. płazarium – wyłącznie dla traszek zwyczajnych i żab zielonych (także do rozrodu żab trawnych) oraz trzecie, najmniejsze – najpierw służyło mi do uprawy miniaturowych lilii wodnych, potem obcych gatunków ryb (np. trawianek), a ostatnio trzymałem w nim przez lato gambuzje pospolite – ryby jajożyworodne wykorzystywane na świecie do walki z plagą komarów.

Płazarium – gąszcz roślinności bujającej zielenią w czasie lata – konieczne są regularne przycinki

Ważnym elementem wodnego ekosystemu są dla mnie także rośliny, a zwłaszcza gatunki błotne i bagienne. Wiele z nich pochodzi z naturalnych siedlisk. Uprawiam je także w czterech specjalnie przystosowanych do tego celu „bagienkach”, które tworzą wypełnione wodą i wkopane w ziemię kastry budowlane. Dwie z nich umieszczone są w specjalnej strefie na działce – miejscu zimowania traszek zwyczajnych.

Płazarium – zwraca uwagę bogactwo także roślinności pływającej

Od lat, każdej wiosny do moich oczek wodnych na gody przybywają liczne płazy – głównie traszki zwyczajne i żaby trawne, a po nich także żaby zielone. Te ostatnie są w nich aktywne praktycznie do października. Co roku też moje działkowe „płazarium” opuszczają nowe pokolenia młodych, przeobrażonych płazów, co szczególnie mnie cieszy. Drodzy oczkomaniacy, całym sercem chrońmy nasze płazy! To się nam bowiem wszystkim bardzo opłaci!

W oczku wodnym prym wiodą czerwone karasie ozdobne

Specjalne zimowisko dla nich oraz dla traszek zwyczajnych urządziłem bezpośrednio za płazarium. Jest to miejsce mało uczęszczane przez użytkowników działki, bardzo dobrze obsadzone cieniolubnymi i cieniodajnymi funkiami (Hosty), trawami ozdobnymi, tojeściami, bukszpanem itp. Znajduje się tam wiele korzeni, kawałków kory, pni, stert z liści itp.

Wesołych Świąt i szczęśliwego Nowego Roku! 🙂

Oczko wodne o pojemności około 3500 l na działce autora bloga – widoczna bogata szata roślinna

W niniejszym wpisie chciałbym podzielić się z Czytelnikami mojego bloga swoimi spostrzeżeniami odnośnie zalet użytkowania tytułowego filtra oraz warunków, jakie muszą zostać spełnione, aby optymalnie spełniał on swoje zadania – zapewniał klarowną, dobrze natlenioną wodę w oczku. Filtr ten z powodzeniem stosuję od pięciu już lat w jednym ze swoich oczek wodnych (z siatkobetonu) o pojemności bez mała 3500 l. Zbiornik zamieszkują karasie ozdobne, kiełbie krótkowąse, czebaczki amurskie, wzdręgi, słonecznice oraz dwa małe okonie. Główne w nim nasadzenia roślin to duża kępa lilii wodnych. Na bocznych zaś półkach rosną liczne gatunki roślin błotnych i bagiennych, m.in: przęstka pospolita, żabieniec drobnokwiatowy i żabieniec babka wodna, jaszczurzec pochylony, trzcina australijska i inne.

Filtr Dekor ustawiony na kaskadzie, z nasadzeniami roślin ozdobnych w wyprofilowanej pokrywie

Generalnie filtry do oczek wodnych możemy podzielić na zewnętrzne, czyli stojące
poza wodą, i podwodne, czyli zatapialne. Na rynku są też modele filtrów uniwersalnych, które mogą pracować zarówno w zanurzeniu, jak i nad powierzchnią wody. W przypadku filtrów zewnętrznych, a takim właśnie jest filtr Dekor, woda podana z oczka przez pompę (np. Aquajet PFN 3500) przechodzi przez złoże filtracyjne grawitacyjnie (filtry przelewowe). Filtr musi jednak stać ponad powierzchnią wody/kaskady (wlot wody znajduje się u góry,a jej dwa wyloty u dołu urządzenia). Zwykle trzeba go dobrze zamaskować (np. płatami kory), choć produkowane są modele w postaci ozdobnej donicy z możliwością nasadzenia roślin w górnej pokrywie, wyprofilowanej na kształt niecki.

Filtr Dekor zamaskowany płatami kory z drzew liściastych

Filtr Dekor jest łatwy w czyszczeniu (zdejmowana górna pokrywa i łatwy dostęp do mediów filtracyjnych) i nie zabiera powierzchni zbiornika, którego pojemność może wynosić do 5000 l. W przeciwieństwie jednak do wielu modeli filtrów ciśnieniowych nie ma on wbudowanej lampy UV-C. Można ją jednak podłączyć oddzielnie. Omawiany filtr jest przystosowany do pracy ciągłej, która zapewnia dość wydajną filtrację mechaniczną, a także biologiczną (niemniej na pozytywne efekty jego działania trzeba czasem poczekać 6-10 dni). Wspomniana możliwość sadzenia roślin (np. bratków) w górnej pokrywie, wyprofilowanej na kształt szerokiej donicy, dodatkowo upiększa bezpośrednie otoczenie oczka wodnego.

Różne porowate media filtracyjne, na których rozwijają się kolonie bakterii nitryfikacyjnych – filtracja bilogiczna

W moim filtrze warstwowy układ mediów filtracyjnych jest następujący: Na samym dole znajdują się kule polipropylenowe i kształtki ceramiczne. W ich rowkach, nacięciach i wgłobieniach rozwijają się liczne kultury tlenowych bakterii nitryfikacyjnych z rodzaju Nitrosomonas. Drobnoustroje te w procesie zwanym nitryfikacją przerabiają potencjalnie trujące, pochodzące z karmy i innych rozkładających się resztek organicznych oraz będących produktami przemiany materii zwierząt związki azotu [amoniak (NH3) – przy pH powyżej 7,0 oraz białka, mocznik, jony amonowe (NH4+) – przy pH poniżej 7,0] do mniej toksycznych jonów azotynowych (NO2¯), potocznie zwanych azotynami. Następnie bakterie tlenowe z rodzajów Nitrobacter i Nitrospira przekształcają azotyny do jeszcze mniej szkodliwych jonów azotanowych (NO3¯), zwanych azotanami.

Gęste szczotki z tworzywa sztucznego do mechanicznej filtracji wody

W środkowej warstwie mediów znajduje się warstwa z maty kokosowej (może być to także wata perlonowa lub włóknina). Jest to dobry materiał zarówno do filtracji mechanicznej (głównie osadzają się tam resztki karmy, odchody, części roślin, wszelkie zawiesiny, muł itp.), ale także biologicznej. Na samej górze znajduje się bezfenolowa gąbka, która umożliwia wstępny etap filtracji mechanicznej. Mogą być tu także stosowane gęste szczotki z tworzywa sztucznego. Zarówno gąbki, jak i szczotki są mediami, które najszybciej i najbardziej się zanieczyszczają, wymagając, zwłaszcza początkowo, częstszego czyszczenia.

Zewnętrzna gąbka – warstwa, na której odbywa się filtracja mechaniczna

Osobiście zalecam, aby po uruchomieniu filtra wiosną czyścić go najdalej co 2-3 dni przez okres około 10 dni. Dlaczego? Otóż po zimie duża masa zanieczyszczeń organicznych zwykle szybko zapycha media filtracyjne, a niejednokrotnie także blokuje odpływ wody z filtra. Wówczas napływająca od góry woda nie będzie przepływała przez niedrożne media, lecz wydostawała się górą – przez pokrywę filtra na boki. Jeśli filtr stoi nie nad samym oczkiem, to jest całkiem prawdopodobne, że woda ta nie trafi do niego z powrotem, lecz „ucieknie” nam gdzieś obok. W krótkim czasie zablokowany filtr może wypompować całą wodę z oczka (praktycznie do poziomu zanurzenia pompy). Jest to sytuacja bardzo niekomfortowa dla ryb i roślin wodnych, czego oczywiście nie trzeba tłumaczyć …

Zbliżenie na wyprofilowaną pokrywę filtra Dekor z nasadzeniami roślin ozdobnych

Przed uruchomieniem filtra wiosną (najlepiej, gdy temperatura wody wynosi co najmniej 10ºC) należy zdjąć górną pokrywę, namoczyć gąbkę wodą oraz wycisnąć z niej pęcherzyki powietrza. Na dolne końcówki filtra, z których wypływa oczyszczona woda należy nałożyć węże. Ich długość powinna być taka, aby woda wpadała do oczka z impetem, co doskonale ją natlenia. Węże mogą również podawać wodę na wodospad/kaskadę. Pamiętajmy, aby przed przystąpieniem do jakichkolwiek czynności, związanych z filtrem lub pompą (np. czyszczenie), odłączyć najpierw od napięcia zarówno je, jak i wszelkie inne urządzenia elektryczne powiązane z oczkiem, np. podwodne oświetlenie.

Pamiętajmy, że czysta woda w oczku to nie tylko praca filtra, ale także zasługa bogatej roślinności wodnej

Czyszczenie wkładów filtracyjnych w filtrze Dekor jest bardzo proste. Wystarczy dokładnie przepłukać je w wodzie zaczerpniętej z oczka, np. w wiadrze. Mycie wkładów wodą miejską pod ciśnieniem, np. rozwieszonych na gałęzi, podłożu lub siatce ogrodzeniowej jest niewskazane, gdyż niszczy się wtedy większość pożytecznych kolonii bakteryjnych. W oczkach o pojemności powyżej 5000 l filtr Dekor może być za mały. Zasadą bowiem jest, aby cała woda w oczku przeszła przez filtr w ciągu około dwóch godzin. Bardzo pożyteczny proces nitryfikacji przebiega najskuteczniej, jeśli filtrowana woda ma kontakt z mediami filtracyjnymi przez maksymalnie kilka minut.

Bobrek trójlistkowy w pełnej krasie. Na stanowiskach zbyt ocienionych roślina niestety rzadko zakwita. Preferuje kwaśne podłoże. W warunkach naturalnych jest objęta ochroną

Choć zima za pasem wpis ten poświęcam roślinom w oczku wodnym. Rośliny to temat bardzo rozległy, który zresztą opisałem szeroko w książce „Rośliny w oczkach wodnych”, wydanej w 2008 r. Niektórzy posiadacze oczek wodnych właśnie teraz planują, jak obsadzą je wiosną lub też zwyczajnie tęsknią za obrazami z minionego lata. Dla jednych i drugich mam ciekawy przegląd zdjęć, opatrzonych moimi komentarzami. Zapraszam do ich obejrzenia i przeczytania!

To oczko wodne jest nadmiernie zarośnięte. Latem gatunki ekspansywne wymagają regularnego przycinania/usuwania nadmiaru masy roślinnej, inaczej równowaga biologiczna ulegnie załamaniu

Po lewej bobrek trójlistkowy, a po prawej żabieniec babka woda – rośliny te rosną doskonale na stanowisku wilgotnym i nasłonecznionym, w średnio żyznym podłożu. Dobrze radzą sobie również na częściowo ocienionym stanowisku

Obfite nasadzenia w strefie błotnej oczka to najlepszy sposób na wyeksponowanie jego walorów dekoracyjnych

Jaszczurzec pochylony doskonale rośnie w pełnym słońcu, w strefie błotnej oczka, choć zdarza się, że wymarza podczas mroźnej zimy. Lepiej zatem jesienią przestawić doniczkę z kłączem na niższą półkę

Kosaciec żółty i żabieniec babka wodna w mini oczku – bagienku. Ten pierwszy doskonale oczyszcza wodę z nadmiaru rozpuszczonych w niej związków azotu, co zapobiega jej zakwitowi i inwazji glonów

Babka zwyczajna odmiany czerwonej ma piękne, duże, owalne liście, których barwa, w zależności od nasłonecznienia, jest mniej lub bardziej bordowa. Najlepiej jeśli doniczka jest zanurzona w wodzie do połowy lub krawędzi. Jednak roślina silnie rozsiewa się wokół oczka i równie dobrze rośnie w stałym gruncie

Tarczyca pospolita to roślina uprawiana w oczkach jedynie przez koneserów krajowych gatunków. Ma drobne, zielone liście i tak samo drobne, niebieskie kwiaty. Dla jednych chwast, a dla innych piękno natury w każdym calu

Kosaciec żółty rośnie w zwartych kępach, które trzeba regularnie dzielić. Inaczej jego wzrost oraz bujność kęp będą z roku na rok ulegały zmniejszeniu

Strefa między dwoma oczkami – tzw. miedza obficie zarośnięta, tworzącym zwarty łan, przetacznikiem bobowniczkiem i poprzerastana m.in. przęstką pospolitą

Oczko zarośnięte bujną roślinnością – jej nadmiar powinien być jednak regularnie usuwany. Jeśli w takim oczku żyją ryby, to latem może dojść do tzw. przyduchy, czyli gwałtownego zubożenia wody w tlen nocą, co może doprowadzić do śnięć zwierząt wodnych

Żabieniec drobnokwiatowy to przykład rośliny rodem z Ameryki Północnej, która znakomicie rośnie w naszych oczkach, bez problemu zimuje i rozsiewa się obficie. Prawdziwą jego ozdobą są ciemnozielone, skórzaste i mięsiste liście

Lilie wodne (grzybienie) to rośliny wymagające żyznego podłoża, regularnego dzielenia kęp i mniejszego lub większego, w zależności od odmiany, ciepła, nasłonecznienia i głębokości zanurzenia

Żabieniec babka wodna w uprawie w strefie brzegowej. Jeśli nie brakuje składników pokarmowym w podłożu, roślina ta emanuje soczystą zielenią wiosną i wczesnym latem. Później niestety szybko marnieje i nierzadko atakowana jest przez choroby grzybowe

Oczko wodne z bogatą szatą roślinną zawsze przykuwa uwagę, niezależnie od tego, czy żyją w nim jakieś ryby…

Krwawnica pospolita dobrze rośnie w strefie nabrzeżnej i latem zdobi oczko swymi przepięknymi kwiatostanami. Preferuje kwaśne, wilgotne podłoże

Kompozycje nasadzeń roślinności w oczku wodnym to sztuka sama w sobie. Konieczna jest tu znajomość wymagań poszczególnych gatunków oraz charakter ich wzrostu

Niedługo po posadzeniu rośliny zaczynają się rozkrzewiać, a gatunki ekspansywne „uciekać” z pojemników. Regularna pielęgnacja i ograniczanie wzrostu tych ostatnich są zatem nieodzowne, aby równowaga biologiczna w oczku nie uległa załamaniu

Gatunki tropikalne, jak np. cibora zmienna (papirus) mogą być uprawiane w oczku, ale do przezimowania potrzebują dodatniej temperatury powietrza

W tym oczku wodnym zadbano o różnorodne nasadzenia roślin w różnych strefach wegetacji. Jednak jeszcze kilka dni i potrzebna będzie przecinka wśród gatunków najbardziej ekspansyjnych …

O szkółce roślin wodnych w Skępe pod Toruniem pisałem już nie raz. Również i w tym roku wybrałem się tam na letni rekonesans. Muszę przyznać, że zawsze byłem oczarowany pięknem kwitnących lilii wodnych, ale tym razem ich widok przeszedł moje najśmielsze oczekiwania. Gorąca, upalna, sierpniowa pogoda sprawiła, że grzybienie jako dzieci słońca, zachwycały bujnością liści i kwiatów. Te ostatnie stworzyły istną feerię barw. Niezapomniany widok. Wszystkim polecam to czarujące miejsce – sam nie mogłem się powstrzymać przed wejściem do wody i sprawdzeniem wszystkiego samemu 🙂 – oto raj oczkowy: http://liliewodne.com.pl/

Więcej o liliach wodnych pisałem tu:

http://www.multihobby.net/lilie-wodne-grzybieniowate-nymphaeaceae/

także tu:

http://www.multihobby.net/grzybienie-nymphaea/

oraz tu:

http://www.multihobby.net/lilie-wodne-grzybienie-nymphaea/

Eksploracja na żywo wśród lilii wykazała, że są one całkowicie wolne od groźnego szkodnika – szarynki grzybienówki (chrząszcz)

Przepiękna lilia odmiany „Sunny Pink” – jedna z moich ulubionych

Zbiorowisko lilii odmiany „Sunny Pink”

Wśród kwitnących grzybieni wodnych można naprawdę poczuć się jak wodnik szuwarek 🙂

Stawy dla lilii wodnych w Skępe są płytkie i mają muliste, żyzne podłoże

Pamiętacie scenę zrywania grzybieni przez Karola Strasburgera w filmie „Noce i dnie”?

Zbiorowisko różnych odmian lilii – nie jest potem łatwo je rozdzielać, gdy przyjdzie do sprzedaży, bo kłącza rozłażą się niemiłosiernie

Autor w swoim żywiole … Tak pięknie kwitnące rośliny to efekt ogromnej pracy ich właściciela i najlepsza dla niego nagroda

U niektórych odmian lilii wodnych kwiaty wyrastają ponad powierzchnię wody (grzybienie tropikalne i odmiany z nimi spokrewnione, ale całkowicie zimotrwałe)

Jedne kwiaty przekwitają, inne się rozwijają – to normalne zjawisko u lilii wodnych

Jako dzieci słońca lilie wodne zdają się do niego wyciągać, lecz często jest to wynik ich nadmiernego zagęszczenia i/lub ubożenia podłoża w składniki pokarmowe

Czasami wybujałość dużych, skórzastych liści jest tak silna, że kwiaty ledwo mogą się wśród nich rozwinąć

Choć grzybienie kochają słońce, to jednak są wśród nich liczne odmiany dobrze znoszące zacienienie

W czasie upalnej pogody kwiaty i liście grzybieni są wrażliwe na zraszanie wodą

Większość odmian lilii wodnych sadzimy na głębokości 50-80 cm w żyznym, obfitującym w składniki pokarmowe podłożu

Lilie wodne najkorzystniej jest kupować i sadzić, a także dzielić kłącza wiosną, zanim jeszcze ruszy wegetacja

Rozmnażanie lilii wodnych polega głównie na dzieleniu kłączy

Kwiaty lilii wodnych pojawiają się latem, gdy woda osiągnie temperaturę około 16C. Codziennie otwierają się w godzinach przedpołudniowych i zamykają w popołudniowych

Lilia dwukolorowa odmiany Wanvisa – zdarza się, że mniejsza lub większa część kwiatów jest żółta, a część łososiowo-pomarańczowa. To niezwykły ewenement i ostatnio prawdziwy hit w oczku wodnym. Fot. Jacek Konkel

Bardzo duże oczko – stawik dla japońskich karpi koi – dużo pracy, ale efekt znakomity

W przedostatni weekend lipca wybrałem się z wizytą do szkółki ogrodniczej w Skępe, której właścicielem jest Krzysztof Kruszewski, http://liliewodne.com.pl/ Chciałem przede wszystkim zobaczyć nowo zbudowany staw dla japońskich karpi koi, które właściciel gospodarstwa sprowadził od renomowanych hodowców. Mam nadzieję, że moja fotorelacja pozwoli miłośnikom oczek wodnych na podpatrzenie ciekawych rozwiązań u profesjonalisty i ewentualne wdrożenie ich w swoich oczkach 🙂

Japońskie formy karpi koi, czyli rewia barw w wodzie

Stawik dla japońskich karpi koi jest osobliwy – wyłożony folią, ale cały obłożony kamieniami różnej wielkości, które tworzą stabilną konstrukcję (nie użyto nijakiej zaprawy). W strefie błotnej dominują nasadzenia roślin takich jak kosaciec żółty. Woda w stawie jest bardzo czysta, a to za sprawą wydajnego filtra biologicznego, do którego woda zostaje doprowadzona dzięki wydajnej pompie. Tam następuje jej wstępne oczyszczanie mechaniczne na macie o drobnych oczkach, a następnie biologiczne – w wyniku intensywnej pracy roślin o szczególnych predyspozycjach do usuwania z wody nadmiaru substancji organicznych (np. hiacynt wodny, pistia rozetkowa, kosaciec żółty itp.).

Autor w czasie nurkowania w koi stawie. Oprócz karpi żyją w nim również półmetrowe jesiotry

W stawiku dla karpi koi widać niedokończony jeszcze pomost, który puszcza … młode pędy 🙂

Filtr mechaniczno-biologiczny – widoczne bujnie rozrośnięte populacje roślin błotnych i powierzchniowych, wydajnie oczyszczających wodę z nadmiaru substancji organicznych

Oczyszczona woda dodatkowo natlenia się spływając po kamiennej kaskadzie

W szkółce lilie wodne porastają duże powierzchnie stawów

Oferta lilii wodnych oferowanych przez szkółkę w Skępe jest jedną z najbogatszych w Polsce. Można tu nabyć zarówno lilie odmian mniej lub bardziej popularnych (np. Attraction, Chromatella, Albida, Colorado, Sioux, Rosea), jak i poszukiwanych przez koneserów (Bernice Ikins, Yellow Sensation, Wanvisa, Barbara Dobbins, Hollandia itp.), a także tropikalnych (Tina, King of the blues i inne).

Lilia tropikalna Tina -jedna z najpiękniejszych, lecz wrażliwa na mróz

Piękno kwiatów lilii wodnych jest niezaprzeczalne

Dobre nasłonecznienie i żyzne podłoże = pełny rozwój kwiatów

Kolorystyka kwiatów lilii jest imponująca

Yellow Sensation to lilia bardzo atrakcyjna i nietuzinkowa – jej kwiaty wznszą się ponad lustrem wody

Połacie grzybieni na stawie – co jakiś czas właściciel robi sobie przymusową kąpiel, aby je pozyskać do sprzedaży 🙂

Mniejsze, płytkie stawiki na gęsto porośnięte są grzybieniami

Stawiki pod folią to kolejne znakomite rozwiązanie dla uprawy bardziej ciepłolubnych odmian lilii wodnych oraz lotosów

Lile wodne w pełnej krasie i, co ważne, wolne od szkodników tj. np. szarynka grzebieniówka

Tak obfite kwitnienie to dowód na znakomite warunki środowiskowe i pielęgnację

Stawik z nasadzeniami grzybieni

Sunny Pink – jedna z ulubionych odmian auora 🙂

Niejednokrotnie barwa kwiatów lilii powala wprost kolorem

Yellow Sensation rosnące blisko brzegu – ciężko oderwać od nich oczy 🙂

Piękno natury – co za widok!

Autor nie mógł się powstrzymać żeby nie dotknąć kwiatów lilii dłońmi i … nosem 🙂

Wodnik Szuwarek w akcji, czyli staw pełen kwitnących lilii – raj dla oczkomaniaka i konesera ich piękna

Urocza kombinacja barwna kilku odmian lilii wodnych

Można focić i focić w tym oczkowym raju i nigdy nie ma się dosyć … 🙂

Yellow Sensation – wygląda, że odmiana ta spodobała się autorowi…

Niektóre kępy grzybieni chiały niekiedy „wyjść” z wody …

Piękno liliowego gąszczu – także liście grzybieni zdobią!

Przepiękny lotos jest jednak wysoce ciepłolubny – jego liście nie mają połysku, ale są żywozielone

Do wyboru, do koloru …

W Skępe można także nabyć szereg gatunków typowo ogrodowych. Na mnie duże wrażenie zrobiła kolekcja iglaków, żurawek, funkii oraz liliowców. Te ostatnie swymi przepięknymi kolorami sprawiały, że nie sposób było przejść obok nich obojętnie.

Chciałoby się kupić wszystkiego po trochu, ale …

Wyłożone folią i zalane wodą doły do uprawy gatunków błotnych

Żurawki i żuraweczki to oczko w głowie właściciela 🙂

Różnorodność oferty to jeden z głównych autów szkółki

Funkie czyli hosty – nie może ich zabraknąć w żadnym ogrodzie

Iglaki – klientów na nie jest równie dużo, co na rośliny do oczek wodnych

Kwitnące liliowce nad stawem

Liliowce doskonale komponują się z kwitnącą krwawnicą pospolitą

Liliowce na rabacie hodowlanej

Podczas gdy kwiaty grzybieni królują w wodzie, na lądzie prym wiodą kwiaty liliowców

Autor otrzymał od właściciela szkółki pięknie wydaną książkę o irysach bezbródkowych, autorstwa jednego z najznakomitszych ich hodowców – Lecha Komarnickiego

Porastająca strefę błotną przęstka pospolita wygląda niczym las „choineczek”

Na koniec ciekawostka entomologiczna – w szkółce mieszka sobie wonnica piżmówka – chrząszcz, którego rozwój związany jest z wierzbą.

A już na zupełny koniec wizyty autor zakupił trzy lilie wodne odmian: Wanvisa, Rosen Nimphe i Orange Sunset. Zdumiewa ich dorodność, czego wielu innych szkółkarzy, sprzedających sadzonki grzybieni tak mizerne, że chciałoby się nazwać je „in vitro”, może tylko pozazdrościć

Dorodny okaz żabieńca babki wodnej w oczku, poprzerastany bobrkiem trójlistkowym

Ta wielce dekoracyjna wiosną i wczesnym latem roślina błotna należy do rodziny żabieńcowatych (Alismataceae). Za każdym razem, gdy na nią patrzę nasuwa mi się skojarzenie z południowoamerykańskimi żabienicami z rodzaju Echonodorus. Te ostatnie są znane każdemu akwaryście. Niewielu jednak wiadomo, że w naszym kraju rośnie sobie gatunek podobny do niejednej tropikalnej żabienicy. Zapewne byłby on szerzej znany, gdyby dało się go uprawiać w akwarium (jest to dość trudne) oraz gdyby nie był tak nietrwały (łamliwość, krótka wegetacja, choroby itp.).

W warunkach naturalnych stanowiska żabieńca babki wodnej nietrudno jest znaleźć. Bylina ta jest bowiem bardzo pospolita i rośnie w żyznych i wilgotnych siedliskach tj.: rozlewiska leśne, muliste i gliniaste brzegi stawów, sadzawek, cieków wodnych, zbiorników astatycznych i eutroficznych, rowy melioracyjne i przydrożne itp.

W oczku wodnym żabieniec babka wodna rośnie praktycznie w każdym stanowisku

Jej duże, soczyście zielone, wiosłowate, zebrane w rozety liście osadzone są na długich ogonkach. Pod wodą przyjmują formę wstęg. Roślina osiąga wysokość ok. 50-60 cm, ale jej kwiatostan może mierzyć nawet 1,5 m. Kwiaty (białe lub różowe) są jednak bardzo małe i niezbyt dekoracyjne. Okres kwitnienia trwa od czerwca do października.

Żabieniec babka wodna w dobrych warunkach wygląda iście imponująco. Niestety praktycznie tylko wiosną i wczesnym latem. Szybko bowiem marnieje i już w lipcu wiele liści zostaje porażonych chorobą grzybową, żółknie i zasycha. W oczku wodnym należy na bieżąco je usuwać. Ten niekorzystny proces można nieco oddalić usuwając kwiatostany (ja usuwam je zaraz po ich pojawieniu się; inni tuż po przekwitnięciu) przez co roślina nie traci energii na kwitnienie i związanie nasion (owocami są spłaszczone orzeszki). Czasami pomaga też zastosowanie dobrego nawozu, gdyż niejednokrotnie powyższe objawy są wynikiem braku jakiegoś mikroelementu.

Okaz rosnący w naturze

 W oczku wodnym może rosnąć zarówno na nasłonecznionym stanowisku, jak i w półcieniu. Pojemnik z rośliną należy umieszczać na głębokości od 0 do 20 cm. Żabieniec babka wodna jest rośliną całkowicie mrozoodporną. Można ją rozmnażać wegetatywnie – przez podział większych kęp, oraz generatywnie – z nasion. Większe kępy dzielimy co 2-3 lata.

Żabieniec babka wodna z wyrastającym kwiatostanem

Ze względu na łatwą dostępność opisywanego gatunku, warto posadzić ją w swoim oczku wodnym. Na pewno przyciągnie wzrok wielu obserwatorów. Poza tym to nasza jedyna polska „żabienica” 🙂

 Więcej o roślinach błotnych pisałem tu:

http://www.multihobby.net/?p=1924

Nieduże oczko wodne dla karasi ozdobnych – widoczne półki z roślinami błotnymi i nabrzeżnymi oraz wyloty z filtra grawitacyjnego

Tak oto, na początku czerwca prezentuje się moje stare oczko dla ryb oraz mocno przebudowane pod koniec 2013 r. płazarium (pogłębione, lekko poszerzone, ze zmienioną folią).

W płazarium wprowadziłem nieco nowatorskich rozwiązań, m.in. aby choć trochę rozświetlić przestrzeń wodną (woda ma ciemną barwę od korzeni, korty itp.) umieściłem w nim w poprzek trzy brzozowe, dość grube gałęzie, których biała kora dobrze odbija światło. Ponadto brzegi obłożone są kamieniami lub kawałkami konarów, korą, korzeniami itp. Dodaje to oczku naturalności. W płazarium nie ma ryb, a jedynie godujące traszki zwyczajne i żaby (wczesną wiosną trawne, a teraz zielone).

Płazarium – widoczne brzozowe konary rozświetlające toń wodną oraz nasadzenia roślin błotnych w strefie płytkiej wody

Nasadzenia w strefie błotnej oczka

Rośliny powinny rosnąć w ten sposób, aby nie przesłaniać nam widoku oczka

Bardzo ważne jest także sadzenie roślin w taki sposób, aby nie zasłaniały nam widoku na oczko. Od strony frontowej powinny znaleźć się zatem gatunki niskie (np. kaczeńce, niezapominajki), a na przeciwległym brzegu wyższe, tak aby wzajemnie się nie przysłaniały (np. pałkę szerokolistną za kosaćcami, tataraki za sitami itp.).

Dobierając gatunki roślin błotnych trzeba mieć zawsze na uwadze fakt, iż niektóre z nich charakteryzuje nadmierny rozrost, który często przybiera formę wysoce ekspansywną. A to, w przypadku braku kontroli ze strony opiekuna zagraża stabilności i równowadze biologicznej ekosystemu. 

Szczegółowo o roślinach błotnych i bagiennych w oczku wodnym pisałem tu: http://www.multihobby.net/?p=122

Zabieniec babka wodna – nadzwyczaj rozwinięty egzemplarz

A tu wypowiadałem się generalnie o roślinach wodnych w oczku wodnym: http://www.multihobby.net/?p=115

Żabieniec babka wodna to nasz rodzimy gatunek

Teraz jednak chciałbym ukazać piękno, jakie można uzyskać z umiejętnej uprawy i pielęgnacji roślin błotnych w oczku wodnym. Osobiście nie wyobrażam sobie ozdobnego oczka wodnego bez kilku choćby gatunków roślin błotnych. Przedstawiciele tej grupy roślin dają nam bowiem największe możliwości, jeśli chodzi o uzyskanie maksymalnego efektu dekoracyjnego naszego zbiornika. Warto dobrze przyjrzeć się poniższym zdjęciom, aby dostrzec to, co jest na nich najważniejsze – piękno samych roślin, kompozycja w jakiej zostały posadzone, ich walory ozdobne, a przede wszystkim zdać sobie sprawę ze znakomitych warunków, jakie stwarzają dla żyjących w oczku zwierząt. Pełny bowiem dobrostan ryb, płazów i wszelkich bezkręgowców możliwy jest tylko przy właściwym zachowaniu odpowiedniej równowagi biologicznej, której podstawowym elementem jest szata roślinna.

Gąszcz roślin błotnych na wypłyceniu oczka

Przy okazji warto zdać sobie sprawę z czym, z przyrodniczego punktu widzenia, mamy do czynienia, jeśli chodzi o oczko wodne. A jest to swoista biocenoza sztuczna, bo przecież stworzona przez człowieka. Dla przypomnienia – biocenoza to zespół organizmów żywych (roślinnych, zwierzęcych oraz mikroorganizmów) powiązanych są ze sobą różnorodnymi zależnościami ekologicznymi i pokarmowymi (łańcuchy troficzne), tworzącymi określoną i pozostającą w stanie równowagi całość i zamieszkującymi określone środowisko, czyli biotop [czynniki nieożywione (fizyczne), acz zmienione przez biocenozę, np. gleba, powietrze, woda itp.]. Biocenoza + biotop =  ekosystem.  

Żabieniec drobnokwiatowy i jaszczurzec pochylony

Oczko dla płazów z bujną szatą roślinności błotnej

Żabieniec drobnokwiatowy i żabieniec babka wodna w pełnej krasie

Kompozycja z udziałem także roślin strefy nabrzeżnej

W tym oczku znakomicie rozmnażały się traszki zwyczajne

Oczywiście rozrost roślinności trzeba ograniczać, aby nie dopuścić do całkowitego zarośnięcia przez nią oczka 🙂

Lilie wodne, zwane grzybieniami (Nymphaea) to bezapelacyjnie królowe oczek wodnych i ozdobnych stawów. Dziesiątki odmian różniących się barwą kwiatów i liści, szybkością wzrostu, wymaganiami środowiskowymi i zimotrwałością stwarzają wiele możliwości dla hobbysty, który praktycznie w każdych warunkach środowiskowych może dobrać stosowną dla siebie odmianę. Ostatnio byłem z wizytą w szkółce roślin ogrodowych i wodnych w Skępe (Pojezierze Dobrzyńskie w woj. kujawsko-pomorskim (http://www.liliewodne.com.pl). Nie jest to pierwsza lepsza szkółka, jakich nie brakuje w naszym kraju, lecz moim zdaniem, wyjątkowa i oryginalna. Urzekła mnie różnorodność odmian grzybieni wśród, których nie brakowało prawdziwych rarytasów. Właściciel szkółki (p. Krzysztof Kruszewski) nie tylko uprawia kilkadziesiąt odmian w swoich licznych, małych stawkach, ale także skutecznie je rozmnaża. Rosną, kwitną obficie i niewiarygodnie pięknie, co starałem się pokazać na zdjęciach. Jeśli ktoś będzie przejeżdżał trasą z Warszawy na Bydgoszcz niech znajdzie czas na odwiedzenie tej rodzinnie prowadzonej szkółki. Na pewno znajdzie w niej coś do swego oczka lub ogrodu. W dodatku po przystępnych cenach. Jeszcze jedno, co mile zaskakuje klienta to wielkość kłączy/kęp sprzedawanych roślin, które w porównaniu z asortymentem wielu innych szkółek są znacznie okazalsze, a przez to lepiej się przyjmują w nowym siedlisku i nierzadko kwitną jeszcze tego samego roku.

Więcej o liliach wodnych pisałem tu: http://www.multihobby.net/?p=127

oraz tu: http://www.multihobby.net/?p=129

Piękno kwiatów urzeka

Płytki staw do uprawy i rozmnażania lilii wodnych

Królowe oczek wodnych

Do każdego oczka można dobrać odpowiednią odmianę

Pięknie rozrośnięta połać

Prawidłowa pielęgnacja to piękne kwiaty na tafli wody