Rozmnażanie omawianych gryzoni nie jest trudne, ale obarczone pewnymi zasadami. Przede wszystkim, podobnie jak u wielu innych gatunków drobnych ssaków utrzymywanych w charakterze „petsów”, trzeba jasno odpowiedzieć sobie na pytanie, czy jest ono zasadne, czy będziemy mieli komu przekazać lub sprzedać odchowane potomstwo? Ponadto, jak wspomniałem, wiewiórki wiodą w naturze samotniczy tryb życia, który w niewoli często ulega zaburzeniu z mniejszymi lub większymi tego konsekwencjami. Po kopulacji bowiem, a najdalej po porodzie samica może stać się agresywna wobec samca (w naturze, po zakończonej rui samce wracają na swoje terytoria). Bywa wówczas, że gonitwy po całej wolierze są bardzo intensywne, a samiec traci kępy włosów, jeśli niedawna partnerka zdoła pochwycić go zębami.

W dużym, przestronnym pomieszczeniu zwykle do tego nie dochodzi i zwierzęta trzymają się swoich stref przebywania. Gorzej rzecz się ma w małym i ciasnym lokum – tu może dochodzić nawet do walk. Trzeba wówczas szybko odłapać samca, aby nie odniósł poważniejszych ran i aby rozwój młodych był niezakłócony. Widywałem wszakże hodowle wiewiórek w grupach, ale woliera była naprawdę duża, np. 4-6×2,5-4×3-5 m, z wieloma rozmaitymi kryjówkami, rozgałęzionymi konarami itp. Wówczas z ewentualną agresją nie ma zwykle problemu.

Dymorfizm płciowy jest na pierwszy rzut oka słabo zaznaczony. U samca odległość cewki moczowej od odbytu jest znacznie większa. Poza tym u osobnika dorosłego dobrze widać jądra w worku mosznowym. W okresie godowym są one szczególnie nabrzmiałe. Do rozrodu przystępują już roczne osobniki. W lutym lub marcu u samicy pojawia się spontaniczna owulacja i ruja (faza płodności), która trwa tylko jeden dzień. W tym czasie dochodzi do kopulacji, o ile dopuścimy do niej samca (w naturze bywa, że samica spółkuje z wieloma samcami, które żywiołowo uganiają się za nią w koronach drzew). Na gniazdo wybierana jest zwykle drewniana budka o wymiarach, co najmniej 30x25x20 cm. Najlepsza jest jednak naturalna – z wydrążonego wewnątrz pnia. Samica mości jej wnętrze czym tylko może (siano, liście, fizelina, kawałki bawełny, kory, mchu, włóczka, sierść, wypełnienia pluszowych zabawek dla dzieci, kołdry puchowej, itp.). Robi to bardzo wytrwale i napycha budkę po prawie sam dach, pozostawiając wewnątrz niewielką komorę gniazdową. Co więcej, do jej wnętrza znoszony jest także określony pokarm stały (kawałki owoców i warzyw, orzechy, suchy chleb itp.).

Ciąża trwa zwykle 32-35 dni. Po tym czasie, najczęściej w drugiej  połowie kwietnia na świat przychodzi 1-7 młodych (zwykle 3-4). Są to typowe gniazdowniki – rodzą się nagie (są różowe), głuche i ślepe, o masie ciała około 10g. Do budki można zaglądać byle nie za często (np. raz w tygodniu). Im mniejsze pomieszczenie, tym samica bardziej się wtedy stresuje. Z chwilą, gdy młode zaczną widzieć (oczy otwierają im się dopiero w czwartym tygodniu życia) dotkliwie kąsają, np. rękę nieostrożnego opiekuna. Po 40 dniach zaczynają wyglądać z budki, a po jej opuszczeniu są bardzo żywiołowe i ciekawskie. Muszą minąć jeszcze około dwa tygodnie zanim staną się całkowicie samodzielne. Od dorosłych osobników różnią się tylko mniejszymi rozmiarami ciała. Mniej więcej po 4 miesiącach uzyskują ich wielkość i masę ciała.

Sosnowiórka czerwona zwykle raz w roku wydaje na świat potomstwo. Rzadko zdarza się drugi miot. W naturze obserwowano zakładanie gniazda także w podziemnych lub naziemnych (usypiska gruntu) norach oraz w tzw. czarcich miotłach, będących gęstym skupiskiem silnie rozgałęzionych, nienormalnie rozwiniętych pędów płonnych (wyrośla powstałe w wyniku anomalii). Zazwyczaj samica ma do dyspozycji kilka gniazd, do których może przenosić młode.

Omawiane wiewiórki potrafią pływać i mają bardzo dobrze rozwinięte zmysły słuchu, węchu i wzroku. Potrafią dotkliwie ugryźć. Kończyny tylne są większe od przednich. Puszysty ogon służy do utrzymania lepszej koordynacji ruchów i stanowi izolację termiczną w czasie snu w kryjówce.

Sosnowiórka czerwona (Tamiasciurus hudsonicus). Chów

Bardziej znaną wśród hodowców i powszechnie używaną nazwą jest wiewiórka Hudsona (ang. North American Red Squirrel). Gryzoń ten należy oczywiście do rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). Występuje w całej Ameryce Północnej – od Alaski poprzez Kanadę [nad Zatoką Hudsona została po raz pierwszy, w 1771 r., skatalogowana przez niemieckiego przyrodnika Johanna Erxlebena (1774-1777)] po południowo-wschodnie stany USA (na wschód od Wielkich Równin – stany: Virginia, Północna i Południowa Karolina, Tennessee). Z kolei zasięg zachodni biegnie w USA wzdłuż Gór Skalistych aż do Arizony i Nowego Meksyku. Wyodrębnionych zostało 25 podgatunków. Ubarwienie ciała jest czerwono-brązowe z białawo-kremową partią brzuszną. Jest to jedna z mniejszych wiewiórek – długość jej ciała wynosi 25-35 cm plus ogon 10-15 cm a masa ciała zwykle oscyluje w przedziale 200-250g. Wydaje charakterystyczne dzięki (gwizdy, pomruki, świergot, popiskiwania, grzechotania, zgrzyty, buczenie, warczenie, szczebiotanie itp.). Nie jest zagrożona wyginięciem (gatunek najmniejszej troski). Dożywa nawet 9 lat (w naturze pierwszy rok przeżywa około 40% wiewiórek).

Ssak ten jest terytorialny (średnia powierzchnia rewiru osobnika wynosi około 2,5 ha), prowadzi dzienny, samotniczy i nadrzewny tryb życia (ale nierzadko schodzi na ziemię, głównie w celu znalezienia pokarmu). Jest niezwykle wprost szybki i nadzwyczaj zwinny. Cały czas trzeba bardzo uważać, aby otwierając klatkę lub wolierę (zwłaszcza zewnętrzną) zwierzę z niej nie uciekło. Dzieje się to bowiem w mgnieniu oka. Dlatego mądry ten hodowca, który wybudował także przedsionek w swojej wolierze. Wiewiórki mają tendencję do gromadzenia pokarmów w kryjówkach (nie mają jednak worków policzkowych) oraz do zgryzania drewnianych części woliery (powinny być one osłonięte drobną, mocną siatką, a najlepiej całkowicie metalowe).

Zimowanie w warunkach klimatycznych Polski jest bezproblemowe. Wiewiórka Hudsona nie zapada w sen zimowy (w naturze może jedynie przesypiać w kryjówce kilka, kilkanaście dni w zależności od pogody i dostępności pokarmu). U mnie ssaki są tak samo aktywne, jak w ciepłej porze roku z tym, że zimą mają zdecydowanie większy zapał do chomikowania pokarmu (nie tylko w budkach, ale też zatykają np. kawałki owoców lub warzyw w rozwidleniach gałęzi, składują na półkach lub górnych progach i innych wystających częściach konstrukcji pomieszczenia). Dobrze, aby tył woliery i choć jeden z boków były osłonięte, np. przezroczystą pleksi. Niektórzy osłaniają wolierę jeszcze inaczej, a mianowicie metr od góry i metr od dołu, ale wszystko zależy od jej położenia wobec innych budynków.

Zwierzę daje się dobrze oswoić, ale raczej tylko wówczas, gdy było utrzymywane od małego w domu lub odkarmione przez człowieka sztucznie. Wychowane w wolierze, po odłapaniu jest zwykle nieufne i nader płochliwe, może też dotkliwie gryźć. Jedynie młode osobniki, które od małego mają częsty kontakt z opiekunem mogą być łaskawsze i np. brać smakołyk z ręki, a nawet pozwalać się pogłaskać. W mieszkaniu tylko dobrze oswojony osobnik może przynieść opiekunowi radość z jego utrzymywania jako pupila.

Żywienie jest bezproblemowe. Wiewiórki są wszystkożerne, choć ich dieta w przeważającej części składa się z pokarmów roślinnych. W niewoli jedzą mieszankę ziaren, warzywa, owoce, orzechy, żołędzie, kasztany, pestki z dyni, nasiona szyszek drzew iglastych, zioła (np. gwiazdnica, krwawnik, mniszek), korę z gałęzi (także w pakach) drzew owocowych i dzikich (leszczyna, klon, brzoza itp.), suchy chleb, a także niewielki dodatek pokarmu zwierzęcego w postaci, np. gotowanego na twardo jaja, granulowanej karmy dla psów i/lub kotów, owadów karmowych i/lub ich larw [w naturze niejednokrotnie plądruje gniazda ptaków pożerając jaja lub pisklęta (są doniesienia mówiące o tym, że jej łupem padają okazyjnie także młode małe ssaki, głównie gryzonie oraz bezkręgowce), spijając sok z drzew lub podjadając grzyby, w tym te trujące dla człowieka]. W dobrych zoologach można kupić także dedykowaną mieszankę dla wiewiórek, której jednak nie wolno stosować jako wyłączą, lecz co najwyżej uzupełniającą. Przy urozmaiconym żywieniu nie ma obawy, że dojdzie u zwierząt do choroby metabolicznej kości (MDB). Oczywiście zapewniamy zawsze świeżą, czystą wodę w mocnym naczyniu, którego gryzonie nie przewrócą (np. mały garnek). Nie należy przekarmiać zwierząt, zwłaszcza w klatce, gdzie ruch jest ograniczony (tu dobrze sprawdza się kołowrotek). Jeśli posiadamy oswojone zwierzę i chcemy je utrzymywać w domu, to klatka powinna mieć wymiary, co najmniej 150x80x100 cm.

Nie ma lepszego pomieszczenia dla wiewiórek jak przestronna woliera, częściowo zadaszona co chroni przed nadmiernym nasłonecznieniem i opadami. Można je w niej utrzymywać całorocznie – samotnie, parami lub w grupie (zwykle tylko młode). Tylko w wolierze, wyposażonej w liczne budki (do spania, rozmnażania i służące jako spiżarnie pokarmu), gałęzie, konary, póki, liny, huśtawki, drabinki itp. ssaki te będą się czuły najlepiej i zachowany będzie ich prawidłowy dobrostan. Dno woliery wysypujemy czystym, żółtym piaskiem, układamy jakiś ciekawy pniak.

Okrywa włosowa zmieniana jest (linienie) dwa razy do roku, przy czym na ogonie – raz.  Latem okrywa włosowa jest nieco ciemniejsza. Czasami widać po bokach ciała czarny pas oddzielający górne partie barwnego włosa od jasnego podbrzusza. Zimą stają się bardziej szare, bez czarnego pasa za to z króciutkimi pędzelkami na uszach. Zarówno w naturze, jak i w hodowli zdarzają się osobniki melanistyczne.

Na koniec chciałbym przestrzec przed pewnym niebezpieczeństwem. Otóż wiewiórki Hudsona mogą zareagować bardzo nietypowo na silny stres, np. w czasie odłapywania siatką, gdy szalone gonitwy w wolierze są nieuniknione (dlatego najlepiej jest używać żywołapek). Odłowione zwierzę szybko słabnie, mięśnie stają się sztywne i napięte, a kontakt z otoczeniem zostaje utracony – ma się wrażenie, że nasz pupil jest w stanie agonalnym. Nie reaguje bowiem na żadne bodźce zewnętrzne. Szybka pomoc lekarza weterynarii może jednak uratować gryzonia (podawane są m.in. płyny nawadniające, preparaty na zaburzoną przemianę materii, ewentualnie adrenalinę). Jeśli wszystko pójdzie dobrze, już wieczorem tego samego dnia, a najdalej na drugi wiewiórka odzyskuje siły i dawny wigor.   

Z powodu braku czasu wpisy na moim blogu będą od tej pory ukazywały się nieregularnie. Mam nadzieję, że przynajmniej dwa razy w miesiącu znajdę czas, aby coś ciekawego zamieścić.

Samica kaczki krzyżówki z młodymi

Postanowiłem, że pod koniec roku poświęcę jeden wpis na najlepsze, moim zdaniem, zdjęcia dzikich zwierząt (głównie ptaków), które wykonałem w mijającym właśnie sezonie. Jest to, myślę, o tyle interesujące, że podpowiada hobbyście amatorowi wiele cennych inspiracji w prowadzeniu własnej hodowli. Podpatrywanie natury jest bowiem najlepszym sposobem na zrozumienie praw rządzących w przyrodzie.

Zaskroniec – samica – gad zamieszkał w okolicach mojego największego oczka, gdzie polował na traszki i małe ryby. Został jednak schwytany i przeniesiony na pobliskie łąki

Nasze woliery, klatki, akwaria, terraria itp. są przez to lepiej urządzane, bardziej zaspokajają potrzeby danego gatunku i w większym stopniu odzwierciedlają warunki panujące w środowisku naturalnym. Dzięki temu znacząco polepsza się dobrostan naszych podopiecznych, którzy odwdzięczają się nam za to na różne sposoby, np. licznym potomstwem, śpiewem, dobrym zdrowiem, ciekawymi zachowaniami, zachwycającymi barwami ciała itp. 🙂

Kijanki żaby trawnej są w moich oczkach bardzo liczne. Doskonale wyjadają wszelką materię organiczną, np. zatopione liście. Dokarmiam je także granulatem dla ryb hodowlanych

Pisklęta kaczki krzyżówki – wiele z nich pada ofiarą drapieżników

Stadko kaczek krzyżówek żerujące w płytkim kanałku łączącym dwa stawy miejskie

Samica kokoszki zwyczajnej, zwanej też kurką wodną

Kolonia mew śmieszek – lęgowisko na jednym stawie pod Grodziskiem Maz.

Młody gołąb grzywacz – od niedawna poza gniazdem

Mewy śmieszki – podczas lęgów ptaki są nerwowe i hałaśliwe

Osa na kwiecie hortensji

Samica kaczki krzyżówki wysiadująca jaja nieopodal ścieżki dla ludzi

Drozd śpiewak umilał mi pobyty na działce swym pięknym śpiewem

Żaby zielone (jeziorkowa i wodna) reprezentowane są w moim oczku przez kilka osobników

Larwa biedronki azjatyckiej – charakterystyczne pomarańczowe pasy na bokach odwłoka i 4 brodawki grzbietowe

Synogarlica turecka, czyli sierpówka – ptak z rodziny gołębiowatych, którego pierwsze gnieżdżenie się na ziemiach polskich zanotowano w 1943 r. w Lublinie i Tarnowie

Łyska zwyczajna – samce i samice ubarwione są tak samo

Para kopulujących łątek dzieweczek – samiec u góry

Młody, tegoroczny zaskroniec

Gołąb grzywacz przymierzający się do ugaszenia pragnienia w oczku wodnym

Żaba trawna doskonale dostosowała ubarwienie do otoczenia

W gorące lato, o ile nie mamy oczka wodnego, pamiętajmy o stawianiu na działce miseczki z wodą dla zwierząt wszelakich

Muchomory są piękne i nigdy nie należy ich niszczyć

Szanowni Państwo,

tuż przed Świętami Bożego Narodzenia postanowiłem zamieścić kilkanaście najlepszych, moim zdaniem, zdjęć z mijającego roku, oczywiście roku hodowlanego 🙂 Życząc Państwu spokojnych, radosnych i rodzinnych Świąt oraz wszystkiego najlepszego w Nowym Roku, zapraszam do dalszego czytania mojego bloga, jak również do oglądania filmików na moim kanale YouTube:

https://www.youtube.com/channel/UCeHQvxuBCXSs1yJOyU-Uayg?view_as=subscriber

Nie zapominajmy także, że od 2003 r. mamy w Polsce Dzień Ryby – zawsze 20 grudnia! Może powinniśmy, choćby tylko symbolicznie, go obchodzić, np. pochylając się nad smutnym losem wigilijnych karpi …

Para pielęgnic diamentowych – samica u dołu

Kilkudniowe pisklęta kanarków dopominające się o pokarm

Para pielęgniczek Ramireza – samica z przodu

Trzy dorodne, pięknie wybarwione samiczki drobnotki nadobnej

Kanarki w wolierze zewnętrznej, w której przebywają przez cały rok

Moje płazarium w okresie lata – miejsce godów traszek zwyczajnych i żab zielonych oraz moczarowych

Samiczka gołąbka diamentowego wysiadująca jaja

Alsolotl odmiany białej – płaz ogoniasty, który w akwarium rozradza się w stadium larwalnym (neotenia)

Para ziemiojadów Guianacara stergiosi z narybkiem – samiec z prawej

Tarło akar „Electric Blue” – samica poniżej

Para barwniaków Nanochromis transvestitus – samica z prawej

Gody wielkopłetwów wspaniałych – samiec napina swe płetwy

Para gołąbków prążkowanych

Przepiórka chińska – samica z młodym (także samica)

Pięknie wybarwiony samiec czerwieniaka kongijskiego, H. lifalili

Młodzież molinezji złotej

Para Crenicichla proteus z potomstwem (samica z lewej)

Para kanarków szeków odmiany Gloster Consort

Wygrzewająca się w słońcu grupa żab moczarowych

Cukrówka (samica) z pisklętami