Żaba szponiasta (Xenopus laevis) – chów. Ten bezogonowy płaz zwany jest także plataną i należy do rodziny bezjęzycznych (Pipidae). Jego ojczyzną jest Afryka na południe od Sahary, ale rozprzestrzenił się w wielu rejonach świata. Często hodowany w akwaterrariach (a także laboratoriach) z uwagi na wiele ciekawych cech, o których poniżej.
Samce są znacznie mniejsze (8-9 cm), podczas gdy samice dorastają do 12-15 cm. Te ostatnie mają także fałdy skórne na otworze kloakalnym. Żaba szponiasta ma krępe i silnie spłaszczone grzbieto-brzusznie ciało oraz okrągłe, wystające oczy, osadzone na szczycie głowy, 4 wolne palce w przednich kończynach i 5 w tylnych, które spięte są błoną pławną, a 3 z nich zakończone są ostrymi pazurkami. Prowadzi ściśle wodny tryb życia (przez całe życie ma zachowany narząd linii nabocznej). Nie występują u niej powieki, błony bębenkowe, język, struny głosowe, rezonatory, brodawki na skórze (jest gładka). W naturze niekorzystny okres (susza) przeczekuje w stanie estywacji, zagrzebana na 30-40 cm w dennym mule przez kilka nawet miesięcy lub, rzadziej, przełazi nocą (po błocie, w deszczu itp.) do innego zbiornika znajdującego się w pobliżu. Jest długowieczna – żyje ponad 25 lat.
Płaz ten wymaga większego akwaterrarium – co najmniej 150 l dla samca i dwóch samic. Poziom wody nie powinien przekraczać30 cm. Na dno najlepiej użyć otoczaków o średnicy 1,5-2 cm lub płaskich kamieni. Początkowo w nowym miejscu żaby są dość płochliwe i dlatego ważne są kryjówki w postaci korzeni i kamieni. Z roślin najlepiej użyć swobodnie pływające lub obciążone kamieniem pęki (moczarka, mchy, wywłócznik). Także mocne gatunki posadzone w pojemnikach obłożonych kamieniami mogą być uprawiane. Grzałka w normalnie ogrzewanym pomieszczeniu jest zbędna, a oświetlenie dostosowane do wymagań roślinności. Wskazany jest natomiast wydajny filtr i cotygodniowe podmiany wody (20-30%) z uwagi na szybką przemianę materii tych płazów.
Płaz bardzo odporny, dostosowujący się do niemal każdych warunków środowiskowych (poza skrajnymi). Jest bardzo żarłoczny i zjada wszelki żywy pokarm, który może pochwycić i połknąć. Dorosłym osobnikom podaję dżdżownice, krewetki, mięso i podroby (np. serce cielęce) i małe ryby (do5 cm), młodszym – wszelkie larwy owadów, rureczniki, doniczkowce itp. Brak języka zmusza żaby do pomagania sobie w czasie jedzenia przednimi kończynami. Dostęp do powierzchni wody musi być zapewniony, gdyż żaby te oddychają powietrzem atmosferycznym.
Jako ciekawostkę podam, że dawniej używano samic żab szponiastych do wykrywania ciąży u kobiet. Otóż zbadano, że młode samice tych płazów już w kilka godzin po wstrzyknięciu im moczu kobiety będącej w ciąży reagują złożeniem skrzeku. Jest to reakcja na obecność w moczu hormonu – gonadotropiny kosmówkowej, którą produkuje najpierw zarodek, a potem łożysko ciężarnej kobiety. Inną ciekawostką jest przenoszenie przez żaby szponiaste patogennego grzyba (Batrachochytrium dendrobatidis), który wywołuje groźną dermatozę płazów, zwaną chytridiomikozą. Same platany są odporne na patogen i jako jego bezobjawowi nosiciele stają się potencjalnie bardzo groźne dla miejscowej populacji płazów, o ile zostaną wypuszczone do środowiska naturalnego przez nieodpowiedzialnego hodowcę.
